Статьи

Мерц. В.К. Семиярское поселение бронзового века в контексте проблемы формирования протогородской культуры в Верхнем Прииртышье // Мир большого Алтая 3 (4) 2017. С. 497-509.

Semiyar settlement of the Bronze age in the context of the problem of formation of protocity culture in the Upper Irtysh region
Merts Voctor Karlovich Сandidate of History, director of the Archeological Research Center of S.Toraigyrov Pavlodar State University, Kazakhstan, 637000, Pavlodar, Lomov str.64, office 102. E-mail: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.

Abstract. The article is about monuments of the Krivinsko-Semiyarsky archaeological residential district where tens of objects of various eras, since neolytic parking to the largest settlements of late Bronze era including monuments of protocity type and elite funeral complexes from the remains of bricks and adobe architecture. The late bronze monuments of the region differing in the saturation of occupation layers, the material remains, and having on the specifics huge informative potential are poorly studied so far. Among them the most important and unique object for researches of late Bronze era, not only in this archaeological residential district, but also in the whole region, is the Semiyarsky settlement relating to type protocity. This largest settlement among monuments of this kind in the territory of Kazakhstan that allows to define also its probable status as main administrative and cult center of that time in the extensive territory of the South-West Siberia and East Kazakhstan.
Keywords: East Kazakhstan; Krivinsko-Semiyarsky archaeological residential district; late bronze period; Semiyarsky settlement; protocity settlement.

Жоғарғы Ертіс өңіріндегі прото-қала мәдениетін қалыптастыру мәселесі контексіндегі қола дәуірінің Семияр қонысы
Мерц Виктор Карлович тарих ғылымдарының кандидаты, С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің археологиялық зерттеулер Орталығының директоры. Қазақстан Республикасы, 637000, Павлодар қ, Ломов көш, 64-102. E-mail: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.

Аңдатпа. Мақалада неолит тұрақтарынан бастап кейінгі қола дәуірінің ірі қоныстарына дейін түрлі дәуірлердің ондаған нысандары шоғырланған протоқалалық типті және күйдірілген кірпіштен қаланған сәулеттің элиталық жерлеу кешендері қамтылған археологиялық шағын ауданның Кривинско-Семияр ескерткіштері туралы әңгімеленеді. Мәдени қабаттардың толықтығымен, материалдық қалдықтарымен ерекшеленетін және өз ерекшелігінде орасан зор ақпараттық әлеуеті бар аймақтағы кейінгі қола дәуірінің ескерткіштері әзірше нашар зерттелген. Олардың арасында ең маңызды және бірегейі бұл археологиялық шағын аудандағы ғана емес, тұтастай алғанда аймақтағы кейінгі қола дәуірін зерттеуге қажет протоқалалық типке жататын Семиярское қонысы болып табылады. Бұл Қазақстан аумағында осындай үлгідегі ескерткіштер арасындағы ең ірі қоныс, бұл Оңтүстіктен Батыс Сібір және Шығыс Қазақстан кен аумағындағы оның бас әкімшілік және ғибадат ету орталығының ықтимал мәртебесін анықтауға мүмкіндік береді.
Кілт сөздер: Шығыс Қазақстан; Кривин-Семияр археологиялық микро ауданы; кейінгі қола кезеңі; Семияр қонысы; протоқалалық қоныс.

Семиярское поселение бронзового века в контексте проблемы формирования протогородской культуры в Верхнем Прииртышье
Мерц Виктор Карлович кандидат исторических наук, директор Центра археологических исследований Павлодарского государственного университета имени С.Торайгырова. Республика Казахстан, 637000, г. Павлодар, ул. Ломова, 64, каб.102. E-mail: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
Аннотация. В статье речь идет о памятниках Кривинско-Семиярского археологического микрорайона, где сконцентрированы десятки объектов различных эпох, начиная с неолитических стоянок до крупнейших поселений позднебронзовой эпохи, включающих памятники протогородского типа и элитные погребальные комплексы с остатками кирпично-сырцовой архитектуры. Позднебронзовые памятники региона, отличающиеся насыщенностью культурных слоев, материальными остатками, и обладающие по своей специфике огромным информативным потенциалом, пока слабо изучены. Среди них наиболее важным и уникальным объектом позднебронзовой эпохи, не только в этом археологическом микрорайоне, но и в целом регионе, является Семиярское поселение, относящееся к типу протогородских. Это самое крупное поселение среди памятников подобного типа на территории Казахстана, что позволяет определить его вероятный статус как главного административного и культового центра того времени на обширной территории Юга Западной Сибири и Восточного Казахстана.
Ключевые слова: Восточный Казахстан; Кривинско-Семиярский ахеологический микрорайон; позднебронзовый период; Семиярское поселение; протогородское последение.